Historia miejscowości

BEREJÓW
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w rejestrach podatkowych z roku 1563. Zapisano wtedy wieś pod nazwą Berehow. Nazwa wsi pochodzi od ukraińskiego słowa bereh oznaczającego brzeg.
Istnieje też teza, że wzmiankowana wcześniej na tym terenie wieś Borki jest tą samą wsią co Berejów .

Pierwszym znanym właścicielem wsi był Paweł Czerny. Kolejne wzmianki z tych samych źródeł (spisy podatkowe) pochodzą z roku 1580 (Berechow) właścicielami Berejowa byli Krzysztof i Stanisław Bychawscy. W 1626 roku wieś należała do potomków Krzysztofa i Stanisława Bychawskich. Byli to Andrzej, Jan i Jakub synowie Krzysztofa i Aleksander syn Stanisława. Wieś liczyła sześć osiadłych łanów ziemi. W 1667 roku wieś należała do Stanisława Bychawskiego.
W 1673 roku wieś zamieszkiwało cztery osoby stanu szlacheckiego oraz 69 stanu chłopskiego. Rok później podczas spisu poborowego zapisano, iż właścicielami wsi byli: Franciszek Słotwiński, Bychawski i Jan Kozubowski. W 1685 roku zapisano nazwę już najbardziej zbliżoną do obecnej Berejow
Wieś bardzo ucierpiała podczas III wojny północnej. W 1714 roku przeszły tędy liczne wojska powodując duże zniszczenia.
W 1787 roku wieś liczyła 156 osób narodowości polskiej (katolicy) i 6 Żydów. W 1808 roku we wsi stało 31 domów a mieszkało w nich 171 mieszkańców. W 1827 roku stało we wsi 23 domy a mieszkało w nich 164 mieszkańców.
W okresie międzywojennym folwark w Berejowie należał do Mikołaja Chęcia

BRZEŹNICA BYCHAWSKA
Jest to jedna z najstarszych wsi w gminie. Pod datą 1442 zapisano, iż wieś Brzesnicza odłączono od parafii Czemierniki i przyłączono do parafii Ostrów.
Nazwa Brzeźnica pochodzi od nazwy lasu brzozowego. Oboczna wschodnio-słowiańska forma nazwy takiego lasu brzmiała bereznica od tego słowa powstała nazwa tej miejscowości.
Dziedzicem wsi był w tym czasie (1442) Przecław z Bychawy. Wzmiankę o wsi zapisał też Jan Długosz w swoich kronikach (Brzesnycza). Kolejna wzmianka pochodzi ze spisu podatkowego z 1531 roku zapisano wtedy Brzesniczxa de sorte Bichawski. Właścicielem wsi był wtedy Jan Bychawski. W połowie XVI wieku zaczęto wieś nazywać Brzeźnicą Starą a na początku XVII wieku Wielką. W 1557 roku wieś należała do rodu Firlejów.
Wieś przez kilkaset lat związana była z rodem Bychawskich pochodzących z Bychawy. Była to znana i zasłużona rodzina w województwie. Początki rodu sięgają XIV wieku, gdy żył Jan z Bychawy, sędzia lubelski. Część rodu już w XIV osiedliła się w tej okolicy. Z tej gałęzi wywodzi się między innymi Jan Bychawski sędzia grodzki, komornik ziemski, poborca podatkowy. Był on podpisany pod aktem elekcji króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego.
W roku 1564 wymienia się też wśród właścicieli wsi rodzinę Ostrowskich a w 1580 Głuskich. Na przełomie XVI i XVII wieku wieś znowu staje się własnością Bychawskich.
Właścicielami są to Krzysztof i Stanisław Bychawscy.
Pierwszy raz nazwa Brzeźnica Bychawska pojawia w spisie poborowym województwa lubelskiego z roku 1626. Wszystkie następne wzmianki mówią o takiej właśnie nazwie.
W 1626 roku wieś należy nadal do rodziny Bychawskich. Są to Andrzej, Jan i Jakub synowie Krzysztofa Bychawskiego i Aleksander syn Stanisława Bychawskiego. Miejscowość liczyła w tym czasie cztery i pół łany ziemi. Mieszkało też we wsi dwóch zagrodników bez roli oraz trzy komornice. We wsi stała karczma.
W 1648 roku właścicielami wsi byli Jan i Andrzej Bychawscy oraz Jan Słotwiński.
W 1667 roku wieś należała do Jana Kozubskiego i Stefana Bychawskiego.
W 1673 roku Brzeźnica liczyła 4 osoby stanu szlacheckiego i ponad 100 osób stanu chłopskiego. W tym czasie właścicielami wsi byli Andrzej Miączyński, Stefan Bychawski i Jan Kozubowski.
Brzeźnica Bychawska ucierpiała bardzo podczas III wojny północnej. W 1714 roku przeszły tędy liczne wojska.
W 1787 roku wieś liczyła 269 osób narodowości polskiej (katolicy) oraz 6 Żydów.
W 1808 roku we stało tu 42 domy a mieszkało a w nich 252 mieszkańców.
W 1827 roku wieś zamieszkiwało 281 mieszkańców. We wsi stało 29 domów.
W końcu XIX wieku wieś liczyła 38 domów. Po uwłaszczeniu było we wsi 51 mórg ziemi chłopskiej. Stała w tym czasie we wsi kaplica murowana. Obok wsi był folwark szlachecki stanowiący część dóbr Brzeźnica.

BRZEŻNICA BYCHAWSKA KOLONIA
Wieś powstała na przełomie XIX i XX wieku z ziem dawnego folwarku szlacheckiego.

BRZEŹNICA KSIĄŻĘCA
Po raz pierwszy nazwa tej wsi pojawia się w historii w roku 1469. Nazwa brzmiała wtedy Wola Brzezniczka. Wynika z tego, że obecna Brzeżnica Książęca była kolonią ówczesnej wsi Brzeźnica. Wieś była początkowo własnością drobnej szlachty. W XVI wieku weszła w skład dóbr Firlejów posiadających pobliski Lubartów. Zmiany własności wsi wiążą się ze zmianami w Lubartowie. W początkach XVI wieku w 1529 wymieniono Rzesniczką Wolę. W połowie XVI wieku gdy obecną Brzeżnicę Bychawską zaczęto nazywać Starą drugą Brzeźnicę nazwano Nową. Te zmiany nazw podkreślają tylko uprzedniość powstania obecnej Brzeźnicy Bychawskiej. W 1557 roku wieś została przekazana wraz z okolicznymi dobrami przez Jan Firleja na rzecz syna Mikołaja wojewody krakowskiego.
Wraz z upadkiem w linii męskiej rodu Firlejów miejscowość podzielała losy Lubartowa. Obecna nazwa pojawia się w XVII wieku. Gdy w 1626 roku przeprowadzono kolejny spis poborowy wieś była własnością księcia Janusza Zasławskiego i z tego tytułu nazwano ją Brzeźnicą Książęcą (Brzeznicz Xiązeca). We wszystkich kolejnych dokumentach pojawia się właśnie ta nazwa. W tym czasie wieś liczyła osiem i pół łana ziemi. Oprócz kmieci mieszkało też we wsi sześciu zagrodników z rolą.
W 1648 Brzeźnica Bychawska należała do Dominika Zasławskiego. W 1673 roku wieś liczyła cztery osoby stanu szlacheckiego i 145 stanu chłopskiego.
W 1676 roku wieś była dzierżawiona przez Andrzeja Miączyńskiego, Stanisława Bychawskiego i Jana Kozubowskiego miecznika łęczyńskiego. Andrzej Miączyński był bratem Atanazego Miączyńskiego. Atanazy Miączyński człowiek niezwykle waleczny i utytułowany był przyjacielem Jana III Sobieskiego,
W 1787 roku wieś liczyła 183 osoby narodowości polskiej (katolicy) i 7 Żydów.
W 1808 roku we wsi naliczono 49 domów z 284 mieszkańcami. Natomiast w 1827 roku wieś liczyła 29 domów i 281 mieszkańców.
W 1881 roku folwark we wsi był własnością Banku Polskiego. Folwark Brzeźnica wraz z folwarkami Zabiele i Niwa Zagrodzka tworzył dobra Brzeźnica Książęca.
W tym czasie we wsi stało 38 domów. Wieś Brzeźnica Bychawska liczyła 514 mórg ziemi. We wsi była kaplica murowana.
W końcu XIX wieku folwark został zapewne, jak inne własności Banku Polskiego, zlicytowany.

BRZEŹNICA KSIĄŻĘCA KOLONIA
Po raz pierwszy wymieniana w okresie międzywojennym.

BRZEŹNICA LEŚNA
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z okresu powojennego.

GÓRKA LUBARTOWSKA
Jedna ze najstarszych miejscowości gminy. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1441 jako Górka, była to własność Stanisława Szreniawy. Następnie wieś przechodzi (1465) na Mikołaja Szreniawę zapewne syna Stanisława. Wieś wymieniona jest w kronikach Jana Długosza jako wieś należącą do parafii Czemierniki.
W latach sześćdziesiątych XV wieku wymienia się wielu właścicieli wsi: Stanisława z Gór, Annę, Dorotę i Katarzynę Gór. Prowadzili oni spór z Jarkiem z Ostrowa.
Z 1497 roku pochodzi informacja o konfiskacie dóbr Dobiesława z Gór i przekazaniu ich na rzecz Mikołaja z Ostrowa. Dobiesław z Gór nie stawił się na pospolite ruszenie zwołane przez króla Jan Olbrachta. (Chodzi o wyprawę bukowińską zakończoną klęską wojsk polskich).
W początkach XVI wieku (1529) umieszczono tą miejscowość w spisie uposażeń biskupstwa krakowskiego, jako wieś płacącą dziesięcinę.
W pierwszej połowie XVI wieku wieś stała się własnością Firlejów ponieważ w 1557 roku została przekazana przy podziale dóbr Firlejów na rzecz Mikołaja Firleja wojewody krakowskiego. Kolejna informacja pochodzi z rejestru podatkowego z 1626 roku. Nazwano ją wtedy Górka. W tym czasie wieś miała trzy zasiedlone przez kmieci łany ziemi. Mieszkało też w Górce sześciu zagrodników bez roli, kilka „ubogich komornic i jeden rybak.
Wieś należała wtedy do wojewody wołyńskiego księcia Zasławskiego.
W 1787 roku w „Spisie ludności diecezji krakowskiej wymieniono ją jako Gurka. Obecna nazwa po raz pierwszy użyta została w drugiej połowie XIX wieku.
W 1827 roku wieś liczyła 9 domów i 90 mieszkańców. W 1881 roku folwark Górka była własnością Banku Polskiego w Warszawie i został podobnie jak inne własności Banku zlicytowana i rozparcelowana.

KLEMENTYNÓW
W XIX wieku był to folwark stanowiący część dóbr lubartowskich w kluczu Tarło. Miał 731 mórg obszaru. W 1882 roku został oddzielony od dóbr lubartowskich.

NIEDŹWIADA
Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1580 roku, gdy wymieniono ją w spisie poborowym. W 1626 roku wieku wieś była własnością wojewody wołyńskiego księcia Zasławskiego. Wieś liczyła trzy zasiedlone przez kmieci łany ziemi. Dalsze losy wsi są mało znane.
W 1881 roku wieś liczyła 46 samodzielnych gospodarzy na 921 morgach gruntu. Obok wsi istniał folwark Niedźwiada. Chłopi z tej wsi, w czasach uwłaszczenia przez 14 lat przeciwstawiali się Komisji Włościańskiej, która według nich niesprawiedliwie dzieliła ziemię. Wieś w okresie międzywojennym stała się siedzibą gminy Tarło.

NIEDŹWIADA KOLONIA
Nazwa pojawia się na początku XX wieku. Wieś ta związana jest zapewne z dawnymi folwarcznymi gruntami.

PAŁECZNICA
W połowie XV wieku obok Szczekarkowa powstała nowa wieś Wola Szczekarkowa.
Przypuszcza się, że wieś w XV wieku była własnością królewską zastawianą prywatnym osobom wśród nich Grotowi z Drzewcy. Wieś wymieniana jest w 1496 roku i 1501 jako Paleczycza.. Po śmierci Grota wieś staje się częścią oprawy wdowiej żony Grota. Po jej śmierci wieś przejął brat Grota Mikołaj z Ostrowa.
Kolejne wzmianki z pierwszej połowy XVI wieku mówią o wsi Wolya Szeczarkowa lub Paleczynycz. Wskazuje to na powiązania przy powstaniu tej wsi z pobliskim Szczekarkowem. Wieś związana była z dobrami rodowymi Firlejów ( Władysław Łokietek nadał w 1317 roku Dzierżkowi i Ostaszy, protoplastom rodu Firlejów dobra Syrniki w okolicach dzisiejszego Lubartowa). W 1557 podczas podziału dóbr Firlejów najstarszy syn Jana Firleja, Mikołaj otrzymał tą wieś.
Pałecznica w 1623 roku jak większość wsi okolicznych należy do wojewody wołyńskiego Janusza Zasławskiego. Wieś liczyła tylko dwa osiadłe łany ziemi. Po Zasławskch wieś była własnością Wiśniowieckich, Lubomirskich a w XVIII wieku Sanguszków.
W 1827 roku Pałecznica liczyła 39 domów z 206 mieszkańcami. Folwark należał do dóbr lubartowskich
W 1839 dobra lubartowskie w tym Pałecznica stała się własnością Henryka Łubieńskiego wiceprezesa Banku Polskiego. Kilka lat później dobra przeszły na własność Banku Polskiego. Następnie Bank sprzedał te dobra Stanisławowi Mycielskiemu w 1859 roku. Mycielski rok później sprzedał folwark. W 1881 roku folwark został w większości rozparcelowany między okolicznych chłopów. Wieś Pałecznica w 1881 roku liczyła 49 gospodarzy na 1215 morgach ziemi.
W 1930 roku właścicielem folwarku Pałecznica był Chromiński Kazimierz. Folwark liczył 680 hektarów ziemi. W tym czasie w Pałecznicy była trzyklasowa szkoła podstawowa.

PALECZNICA KOLONIA
Wieś wymieniona dopiero w początkach XX wieku. Powstała zapewne na dawnych folwarcznych gruntach.

TARŁO
Wieś powstała w początkach XVI wieku. Pierwotnie nazywana była Wolą Górecką. Powstała z podziału większych dóbr szlacheckich. Wieś Tarło(lub jej część) należała pierwotnie do tych samych właścicieli co Górki Lubartowskie.
Wymieniona jest w 1557 roku jako wieś przekazana przez Jan Firleja swojemu synowi Mikołajowi podczas podziału dóbr. W 1626 roku wieś była własnością wojewody wołyńskiego. Wieś liczyła sześć łanów ziemi. Mieszkało we wsi też trzech zagrodników i kilka komornic.
Wieś dzieliła losy pobliskiego Lubartowa należąc do dóbr lubartowskich. Po 1598 roku wieś należała do Kazimierskich. W 1626 roku wieś stała się własnością Zasławskich. W końcu XVII wieku dobra lubartowskie a w nich Tarło stało się częścią dóbr Wiśniowieckich a potem Lubomirskich. W pierwszej połowie XVIII wieku dobra lubartowskie przeszły na własność Sanguszków.
W 1827 roku wieś liczyła 356 mieszkańców w 45 domach. W początku XIX wieku wieś należała do dóbr Lubartów. W 1839 roku wieś stała się własnością Henryka Łubieńskiego, które później stały się własnością Banku Polskiego. W 1859 roku została sprzedana prywatnemu właścicielowi. W 1876 roku folwarki Tarło i Klementynów zostały oddzielone od dóbr lubartowskich. Utworzono dobra Tarło istniejące do 1882, gdy oddzielono folwark Klementynów. W latach osiemdziesiątych XIX wieku wieś liczyła 68 gospodarzy na 839 morgach ziemi.
Folwark Tarło w 1930 roku był własnością Bronisława Bartkiewicza. Folwark liczył 240 hektarów ziemi.

TARŁO KOLONIA
Wieś powstała w końcu XIX wieku z ziem dawnych folwarków szlacheckich.

ZABIELE
Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pojawia się w 1616 roku. Ale już w 1580 roku wymieniano wieś Wilków. Przypuszcza się, że chodzi o tą samą miejscowość ponieważ w XVII wieku obydwie nazwy funkcjonowały równolegle. Przez wiele lat była to tylko osada folwarczna przynależąca do folwarku Brzeźnica Książęca. W 1673 roku wieś liczyła 45 osób. W XVIII wieku notowano już tylko nazwę Zabiele.
Zabiele podobnie jak Brzeźnica Książęca należała do rodziny Zasławskich a potem do innych rodzin magnackich ale była dzierżawiona przez różnych szlachciców.
W 1787 roku wieś liczyła 49 osób narodowości polskiej i 4 narodowości żydowskiej.
W 1808 roku wieś miała 30 domów, mieszkało w nich 141 osób. W 1827 roku wieś liczyła 25 domów z 132 mieszkańcami. W końcu XIX wieku folwark Zabiele należał do dóbr Brzeźnica Książęca wchodzących w skład dóbr lubartowskich.
W 1883 roku folwark Zabiele, podobnie jak Brzeźnica Książęca, został sprzedany w publicznej licytacji między okolicznych chłopów i szlachtę.